Άδεια Νομιμοποίησης είναι η οικοδομική άδεια ή η έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας, που εκδίδεται, μετά την εκτέλεση εργασιών ή κατασκευών ή αλλαγών χρήσης χωρίς την έκδοση της απαιτούμενης διοικητικής πράξης, προκειμένου να νομιμοποιηθούν αυτές, εφόσον είναι σύμφωνες είτε με τις ισχύουσες κατά τον χρόνο έκδοσης της άδειας νομιμοποίησης διατάξεις, είτε με αυτές που ίσχυαν, κατά τον χρόνο εκτέλεσης αυτών.

Η έκδοση άδειας νομιμοποίησης μαζί με την εξαίρεση από την κατεδάφιση με απόφαση Νομάρχη αποτελούσαν τον μοναδικό τρόπο απαναφοράς στην νομιμότητα ενός αυθαιρέτου κτίσματος κατά την ενδιάμεση περίοδο από τον νόμο Τρίτση του 1983 μέχρι και την πρώτη εκδοχή της τακτοποίησης αυθαιρέτων που έγινε με τον Νόμο Σουφλιά το 2009.

Προϋπόθεση της εφαρμογής της είναι να πληροί το υφιστάμενο κτίσμα τις διατάξεις του Γενικού Οικοδομικού κανονισμού. Πρέπει δηλαδή να υπάρχει επαρκής αδιάθετος συντελεστής δόμησης, να έχουν τηρηθεί οι πλάγιες αποστάσεις , το επιτρεπόμενο ύψος κλπ. Ως εκ τούτου παραμένουν ελάχιστες οι περιπτώσεις στις οποίες θα μπορούσε να χορηγηθεί άδεια νομιμοποίησης.  Ειδικά στην περίπτωση που είχε προηγηθεί έκθεση αυθαιρέτου, ο ιδιοκτήτης, μπορούσε με την άδεια νομιμοποίησης να αποφύγει μεν την κατεδάφιση αλλά όχι το επιβαλλόμενο πρόστιμο ανέγερσης και διατήρησης μεχρι την έκδοση της νέας οικοδομικής άδειας.

Αυτή ήταν μία άδικη διοικητική κύρωση για κάποιον που έστω και καθυστερημένα προέβη στην αδειοδότηση του ακινήτου του, καταβάλοντας τις νόμιμες χρεώσεις προς το Δημόσιο, τις αμοιβές μηχανικών κλπ, και εκαλείτο να πληρώσει ολόκληρο το πρόστιμο ανέγερσης αι διατήρησης.

Το σημείο αυτό έγινε αντιληπτό από την νομοπαρασκευαστική επιτροπή του νόμου των αυθαιρέτων και προβλέφτηκε διαδικασία απαλλαγής από τα πρόστιμα σε περιπτώσεις αυθαιρέτων κτισμάτων που νομιμοποιήθηκαν με μεταγενέστερη άδεια. 

Στον ισχύοντα Νέο Οικοδομικό κανονισμό το πρόστιμο που επιβάλλεται για νέο αυθαίρετο αν αυτό νομιμοποιηθεί εκ των υστέρων με άδεια, αντιστοιχεί στο 20% του προστίμου της έκθεσης αυτοψίας, ενώ αν το κτίσμα είναι μέχρι 50μ2 περιορίζεται στο ελάχιστο ποσόν των 200 ευρώ.

5 πρακτικές περιπτώσεις που μπορεί να σας οφελήσει η άδεια νομιμοποίησης